چندین سال است که کلید رشد جمعیت و توجه به فرزندآوری به صورت جدی در ادبیات مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان، عموم مردم و حتی دیدارهای خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دیدار اخیر مقام معظم رهبری با جمعی از فعالان حوزه خانواده نیز به طور جدی به این نکته پرداخته شده است به طوری که ایشان در بخشی از این دیدار می‌فرمایند: « فرزندآوری: مسئله بسیار مهمی است. این مسئله را چند سال است گفته‌ایم. برخی عمل کرده‌اند؛ ولی عمل جدی صورت نگرفته است.»
دکتر محمدصالح طیب نیا؛ عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و مدیر مرکز احیاء اندیشه و سیره علوی از جمله افرادی است که سال‌ها در حوزه مباحث خانواده فعالیت کرده است. تألیف کتاب موج زنده، که با همکاری برخی از پژوهشگران به معرفی اندیشکده ها و نقش آن در تعالی خانواده می پردازد، اخرین اثر ایشان در حوزه خانواده است.
دکتر محمدصالح طیب‌نیا از جمله افرادی بود که در دیدار چندی پیش جمعی از فعالان حوزه خانواده با رهبر انقلاب حضور داشته و در این دیدار به بیان دغدغه‌های خود در این حوزه پرداخته است.
در گزارش پیش رو طیب‌نیا از حال و هوای دیدار با مقام معظم رهبری و دغدغه‌های ایشان در حوزه خانواده گفته‌است.
در تاریخ ۲۴ مردادماه سال جاری، ۴۳ نفر از فعالان عرصۀ خانواده از کل کشور برای بیان دیدگاه‌های خود در این عرصه دعوت شده بودند، که غالبا از چهره‌های شاخص و دارای فعالیت‌های بی‌نظیری در زمینۀ خانواده هستند. همچنین برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های مردمی که در این حوزه فعالیت‌های خوبی داشتند، دعوت شده بودند.
*هدف از برگزاری جلساتی با حضور فعالان مردمی و بدون حضور مدیران دولتی یا حاکمیتی مرتبط!!
همان‌گونه که مستحضرید انقلاب ما ماهیتش انقلاب فرهنگی است؛ لذا مهم‌ترین اولویت برای نظام اسلامی تعالی فرهنگی جامعه است. مسائل اقتصادی در لایه‌های بعدی قرار می‌گیرند، هرچند در سال‌های اخیر به علت آسیب‌پذیری نظام در عرصۀ اقتصاد، مسائل اقتصادی در اولویت قرار گرفته‌اند و مقام معظم رهبری بارها روی این موضوع تأکید کرده‌اند. متاسفانه در این چند دهه بعد از انقلاب، دستگاه‌های حاکمتی آن‌طور که شایستۀ نظام اسلامی است، در حوزۀ مدیریت مسائل فرهنگی عمل نکرده‌اند و ضعف‌های جدی در این حوزه داشته‌ایم.
تعبیر مقام معظم رهبری از شرایط کنونی ولنگاری و بی‌اهتمامی است. ایشان می‌فرمایند: «در موضوع فرهنگ نوعی ولنگاری و بی‌اهتمامی در دستگاه‌های فرهنگی به چشم می‌خورد؛ زیرا در تولید کالاهای فرهنگی و جلوگیری از تولید کالاهای فرهنگی مضر کوتاهی‌هایی انجام می‌شود.»
به نظر طرح مسئله آتش‌به‌اختیار از جانب مقام معظم رهبری را نیز می‌توان در راستای این مهم بررسی کرد چرا که از بیانات ایشان در چند سال اخیر این چنین برداشت می‌شود که خیلی امیدی به دستگاه‌های حاکمیتی برای پیشبرد اهداف فرهنگی نظام ندارند. مسئله آتش‌به‌اختیار را اگر دقیق تحلیل کنیم، فارق از مسائل مختلفی که در این حوزه در جامعه مطرح شد، نشانگر این است که شکافی بین لایۀ مدیریتی کلان، یعنی فرماندهی کل و نیروهای صف و عملیاتی به چشم می‌خورد.
این لایۀ میانی که باید فرمایش‌ها و سیاست‌های مقام معظم رهبری را به صف منتقل کند، نمی‌تواند به وظیفه‌اش درست عمل کند؛ لذا مقام معظم رهبری تعبیر آتش‌به‌اختیار را به کار می‌برند و اینکه نیروهای مردمی باید خودشان به میدان بیایند و در چارچوب اهداف نظام و عقلانیت انقلابی فعالیتشان را انجام دهند. لازمۀ آتش‌به‌اختیاربودن این است که از جانب مقام معظم رهبری ارتباطات رودررو با نیروهای صف برقرار شود.
لذا هدف از برگزاری جلساتی مثل این که مقام معظم رهبری با فعالان عرصۀ خانواده برگزار کردند و مواردی از این دست که مستقیماً خودشان ورود پیدا می‌کنند، این است که آن لایۀ مدیریت میانی نمی‌تواند وظیفه‌اش را درست انجام دهد و رهبری خودشان وارد عمل شده‌اند. ایشان در این جلسات مسائل نیروهای صف را می‌شنوند و بر مشکلات واقف می‌شوند و می‌توانند مستقیم سیاست‌ها و دستورالعمل‌هایی را که مدنظرشان است، به نیروهای صف ابلاغ کنند.
چرا خانواده؟!
در حوزۀ مسائل فرهنگی زیرساختی‌ترین مبحث، موضوع خانواده است. اگر به دنبال این هستیم که اقتصاد جامعه اصلاح شود، اگر می‌خواهیم آسیب‌های اجتماعی را برطرف کنیم، اگر می‌خواهیم نظام اداری و سیاسی کشور اصلاح شود، همۀ این‌ها لازمه‌اش این است که روی موضوع خانواده سرمایه‌گزاری کنیم.
مقام معظم رهبری در این جلسه با بیان این نکته که تمدن غرب در حال فروپاشی است عنوان کردند: « خانواده، محور فرهنگ، تعالی و پیشرفت جامعه است. خانواده اگر متلاشی و ناکارآمد شد، تبعات بسیاری دارد و در کوتاه‌مدت خودش را نشان نمی‌دهد. تمدن غربی به علت فروپاشی خانواده، در حال فروپاشی است. خود غربی‌ها به‌ویژه آمریکایی‌ها در مقالاتشان می‌گویند: این سریال‌ها دارد تمدن غرب را از بین می‌برد و راهش ترویج رمان‌های خانواده‌محور است. دقیقاً نقطۀ مقابل کاری که در کشور ما ترویج می‌شود.
به همین منظور اگر در نظام اسلامی به همین آسیب دچار شویم، قطعاً منویاتی که مقام معظم رهبری برای دستیابی به تمدن اسلامی دارند، تحقق پیدا نخواهد کرد؛ زیرا زیرساخت همۀ این‌ها تحکیم و تعالی خانواده است.
نکات درخورتوجه جلسه
در این جلسه مقام معظم رهبری فرمودند: «من هدفم این است که بیشتر بشنوم و آمده‌ام که فرمایشات حاضران را بشنوم. اگر فرصتی شد صحبت می‌کنم.» روش و رویۀ آقا این نبود که در بین فرمایشات عزیزان ورود کنند و در جمع‌بندی نهایی منویاتشان را بیان فرمودند. البته چندجا ایشان در وسط بحث ورود پیدا کردند.
یکی از آن‌ها سوالی بود که بنده دربارۀ موسیقی پرسیدم و اینکه جبهۀ انقلاب در عرصه‌های مختلف هنری احساس تکلیف کرده و ورود پیدا کرده است؛ در عرصۀ فیلم و سریال، در عرصۀ رمان و نشر و… . کارهای خوبی هم تولید شده است. ولی در عرصۀ موسیقی جبهۀ انقلاب خیلی احساس تکلیف نکرده که ورود جدی کند. متاسفانه صداوسیما با ترویج موسیقی‌هایی که عمدتاً مبتذل است و هم از نظر فرم و قالب و هم از نظر محتوی غنی نیست، ذائقۀ مردم را عوض کرده است. از طرف دیگر وزارت ارشاد مجوزهای بی‌رویه‌ای در عرصۀ برگزاری کنسرت‌های موسیقی و مجوزهای تولیدات موسیقی می‌دهد. امروز با چالشی روبه‌رو شده‌ایم که حتی فرزندان قشر متدین هم شدیداً علاقه‌مند به عرضۀ موسیقی و مسائل از این دست هستند. سوالم از حضرت آقا این بود که از طرفی ما احساس تکلیف می‌کنیم باید در عرصۀ موسیقی ورود پیدا کنیم و به تولید آثار خوب و مفیدی برای خانواده بپردازیم. مبنای ما آراء فقهی شماست که اخیراً در قالب کتاب غنا منتشر شده است. ولی از طرف دیگر فرمایشی حضرتعالی دارید که ترویج موسیقی با اهداف عالیۀ نظام جمهوری اسلامی در تضاد است. این باعث شده که مردد شویم آیا تکلیف ما ورود به این عرصه هست یا نیست؟
آقا فرمودند: این موضوع بلاتکلیفی ندارد. اگر تشخیصتان این است که این عرصه نیاز خانواده است، قطعاً باید به‌صورت جدی وارد شوید. بعد از مکثی نسبتاً طولانی، ایشان فرمودند: «البته جمله‌ای که گفتید متعلق به بنده است و من همچنان به آن باور دارم.»
یکی از خواهران در حوزۀ جمعیت و مسئلۀ سقط جنین به بحث تعداد زیاد آمار سقط جنین در کشور اشاره کردند. آقا فرمودند دربارۀ حرمت مسئله سقط جنین خیلی کار فرهنگی انجام دهید و تأکید کنید که بسیاری از نمونه‌های سقط جنین مصداق قتل نفس است. حضرت آقا سوالی پرسیدند که مسئله کنترل جمعیت در کشورهای دیگر چگونه و در کجا انجام می‌گیرد؟ آن خواهر اشاره کردند که در اکثر کشورها این موضوع در ساختارهای امنیتی دنبال می‌شود، نه در وزارت بهداشت. حضرت آقا مجدداً سؤال پرسیدند: یعنی وزارت اطلاعات؟ آن خانم گفتند من اطلاعی ندارم. حضرت آقا فرمودند پس احتمالاً وزارت کشور.
به نظر من این نکتۀ درخورتاملی است که بسیاری از کشورها موضوع جمعیت را موضوعی امنیتی می‌دانند و بسیار روی آن حساس هستند و این موضوع را دنبال می‌کنند.
یکی دو جای دیگر حضرت آقا ورود پیدا کردند. یک‌جا بحث رمان بود که یکی از عزیزان گزارشی دادند دربارۀ یکی از رمان‌های خارجی که رویکردش در تضعیف خانواده است و بیش از ۱۴۰ بار در یک‌سال چاپ شده است. حضرت آقا فرمودند: این آمار درستی نیست. آن عزیز گفتند: حمل بر صحت کردم. آقا فرمودند: حمل بر صحت نکنید. من اطلاع دقیق دارم که این آمار ساختگی است و بیشتر برای تبلیغات و بازارداغی است. این مطلب نشان می‌دهد که آقا اشراف بسیار زیادی در مسائل فرهنگی به‌ویژه در حوزۀ کتاب و نشر دارند.
ایجاد مرکزی برای تجمع همگانی و هم‌افزایی در حوزۀ خانواده و همچنین مرکزی اجرایی برای خانواده از جمله دیگر مباحث مطرح شده توسط حاظران در این نشست بود که مقام معظم رهبری ضمن تاکید بر ایجاد این مراکز فرمودند: « تصور و تلقی این بوده که بنیاد خانواده نقش هماهنگی و هم‌افزایی و همسان‌سازی و جلوگیری از موازی‌کاری را بر عهده خواهد داشت. اگر بنیاد خانواده این نقش را ندارد، باید مرکزی برای این مهم به وجود بیاید، البته ایجاد مرکزی اجرایی برای خانواده نیز حرف درستی است. مرکز اجرایی فعال، نافذ و قانونی نیاز داریم و باید دنبال کنیم. مسئله خانواده بسیار مهم است.»
بقای خانواده (جلوگیری از فروپاشی خانواده)، فضای داخل خانواده، فرزندآوری و ازدواج مجردها چهار مسئله مهم و حیاتی بودند که مقام معظم رهبری در این دیدار بر آن به صورت ویژه تاکید داشتند که نشان دهنده دغدغه جدی ایشان در حوزه خانواده و فرزند آوری است.
مقام معظم رهبری در این دیدار به شدت از فراهم نبودن شرایط لازم برای ازدواج دختران مجرد گلایه کردند و یکی از راه‌کارهای اساسی در این زمینه را فرهنگ‌سازی و انجام کارهای هنری خوب عنوان کردند. و بر ضرورت تولید فیلم، سریال و حتی پویانمایی در این حوزه تاکید کردند و فرمودند:« گاهی پویانمایی اثرش از سخنرانی حقیر بیشتر است. برای مثال در فرزندآوری یا… .»
بررسی دو نگرش دوران طاغوت و بعد از انقلاب در حوزه شعارهای فرزند آوری از دیگر مطالب عنوان شده در این جلسه توسط مقام معظم رهبری بود که ایشان فرمودند:«در دورۀ طاغوت می‌نوشتند فرزند کمتر زندگی بهتر و حرف‌های بی‌ربطی هم می‌زدند که ما نمی‌توانیم تربیت کنیم. اگر محیط خانواده خوب باشد، تعداد فرزند مهم نیست. بعد از انقلاب کار خوبی برای فرزندآوری شد؛ ولی بعداً گفتند که این اشکالاتی ایجاد کرده است.»
البته مقام معظم رهبری در ادامه بیان داشتند:« خود بنده هم از مسئولانی هستم که در این خطا شریک بودم. شاید اولش درست بود؛ ولی ادامۀ آن غلط بود. کار مردمی در این عرصه باید بشود. نباید کار از دست مردم گرفته شود، هر چند مسئولان هم تکلیف دارند.»
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.